CAC Koopera Besik ho AIFAESA Iha Ambitu Kontrolu Implementasaun Programa SB Faze Daruak

CAC Koopera Besik ho AIFAESA Iha Ambitu Kontrolu Implementasaun Programa SB Faze Daruak

Komisariu Adjuntu Comissão Anti-Corrupção (CAC) ba Servisu Asuntu Prevensaun no Sensibilizasaun, Luis de Oliveira Sampaio hamutuk ho Diretor Jerál Prevensaun no Sensibilizasaun no Kargus Xefia Unidade Estudu, Avaliasaun Rísku no Unidade Promosaun Valor no Integridade Sesta-Feira (29/04) ohin hala’o sorumutu koordenasaun servisu ho Inspetór Jerál AIFAESA ho nia Ekipa Tékniku sira iha Edifisiu AIFAESA Matadouro, Dili.

Objetivu husi sorumutu ne’e hodi diskute hamutuk kooperasaun servisu instituisaun rua nian iha ámbitu inspeksaun no monitotizasaun ba implementasaun programa Sesta-Bázika (SB) faze daruak ne’ebé Guvernu planeia hodi implementa iha tempu besik.

Iha sorumutu ne’e, ekipa rua ko’alia ba malu ona hodi habadak birokrasia servisu entre instituisaun rua nian hodi hafasil komunikasaun ba malu iha prosesu kontrolu implementasaun programa SB iha tereñu.

Liu tan ne’e, Ekipa rua diskute kle’an mós kona-ba estratejia inspeksaun no monitorizasaun ba oin, liu-liu oinsá halo kontrolu ida efetivu ba kompaña distributor sira atu fahe hahan ba benefisiariu sira ho loloos no responsavel, liu-liu atu evita halo manipulasaun ba aihan sira ne’ebé la iha nutritivu ka la kualidade, inklui ho kuantidade distribuisaun aihan ba komunidade benefisiariu sira tenke tuir padraun ne’ebé estabelese.

Enkuantu iha rezultadu monitorizasaun programa Sesta Bázika faze dahuluk nian antes ne’e, parte sira seidauk iha kordenasaun másimu, tanba situasaun Covid 19, nune’e rezulta operador implementasaun programa SB nian la halo supervizaun ho di’ak, no Kompaña distributor sira manipula sasan oioin, tanba produtu sira balun la kondisionavel ho produtu lokál ne’ebé estabelese.

Iha rezultadu monitorizasaun implementasaun SB faze dahuluk nian antes, CAC identifika no deskobre kompaña balun manipula orijinalidade foos (foos folsom) ne’ebé distribui ba komunidade sira, deskobre produtu balun hanesan batar no fore barak fohuk ona iha loja balun, deskobre foos lokál balun ne’ebé kompaña prepara nia Kilograma la to’o tuir kontratu, nune’e mós deskobre kompaña balun distribui na’an ne’ebé kualidade la di’ak (na’an balun prepara iha fulan janeiru, maibé ditribui iha fulan Marsu 2021).

Husi deskobrimentu (temuan) sira ne’ebé CAC hetan, CAC rekomenda no hato’o ona ba parte responsavel implementasaun programa SB hodi konsidera no prepara kondisaun sira ho di’ak antes kontinua implementa programa SB faze daruak nian.

CAC aviza beibeik ona ba parte orgaun implementador programa SB atu konsidera no tau atensaun másimu ba rekomendasaun sira ne’ebé CAC hato’o. CAC lakohi komunidade sira atu simu fali aihan ne’ebé la nutritivu no la tuir kuantidade ne’ebé estabelese iha kontratu.

Bainhira parte responsavel sira kontinua repete aktus iregularidade sira ne’ebé antes akontese ona hodi fó prezuzizu ba estadu no komunidade sira sai vítima, CAC sei prosesa aktus iregularidade sira ne’e hodi responsabiliza kriminalmente, no ba Kompaña ne’ebé ‘mangame’ hodi buka valor surplus ne’ebé esesivu (untung) sei blacklist no prosesa sira ba oin. (*)