Komisariu CAC Sergio Vizita PA Passabe no Oesilo; Osan Boot Halo Nabilan deit PA Pante Makassar, PA 3 Seluk Hakdasak

Komisariu CAC Sergio Vizita PA Passabe no Oesilo; Osan Boot Halo Nabilan deit PA Pante Makassar, PA 3 Seluk Hakdasak

Komisariu Comissão Anti-Corrupção (CAC) Sergio Hornai akompanha husi Komisaru Adjunto ba Asuntu Prevensaun no Sensibilizasaun Luis de Oliveira Sampaio ho estrutura Espesialista Anti-Korrupsaun (EAK) Unidade DRBI nian iha loron Daruak Tersa-feira (5/7) semana ne’e ba vizita Postu Administrativu (PA) Passabe.

Iha PA Passabe no Oesilo, Komisariu CAC ho delegasaun akompanha husi Sekretariu Jeral RAEOA ba Asuntu Administrasaun Martinho Abani Ellu durante loron tomak halao sorumutu kortezia serial ho estrutura PA Passabe no PA Oesilo ne’ebé iha ninian fronteira rai maran ho Republika Indonesia.

Iha parte dadersan delegasaun halao sorumutu ho Administrador Postu Passabe Antão Ulan ho reprezentante linhas ministeriais sira ne’ebé haknar an iha PA Passabe. Iha parte loraik halo sorumutu ho estrutura no jestor PA Oesilo nian.

Durante viajen husi Pante Makassar too iha PA Passabe no Oesilo halao sorumutu autoridade PA rua ne’e revela mai CAC kondisaun real iha terenu ne’ebé hatudu orsamentu ne’ebé boot governu sentral Dili aloka mai iha RAEOA durante tinan ualu (8) nian laran halo nabilan deit PA Pante Makassar no PA tolu (3) seluk dezenvolvimentu fiziku sei hakdasak.

Prezensa Komisariu no Komisariu Adjunto CAC nian iha PA Passabe ho objetivu atu lori instituisaun CAC besik liu ba komunidade munisipiu special RAEOA no liu-liu atu hakbesik an ba autoridade iha nivel baze nian hodi nune’e bele hatene lalaok servisu instituisaun CAC nian diak liu tan.

Prezensa ofisial Senior Management CAC Dahuluk liu nian iha PA Passabe bele loke servidor povu iha nivel PA nian no lider komunitariu sira iha baze ninian horizonte.

Oportunidade mos hodi fanu servidor Estadu sira atu servi povu ho honestu no didiak ba povu RAEOA nian prosperiedade iha luta kolektiva ba prevene no kombate korrupsaun.

Delegasaun CAC mai iha RAEOA alem de hakbesik an ba autoridade RAEOA ho estrutura tomak, lori CAC ba iha baze atu nune’e bele loke hanoin servidor Estadu nian kona-ba responsabilidade, transparansia, akuntabilidade, integridade ho vizaun klaru iha boa-governasaun.

Prezensa CAC nian PA Passabe laos hanesan “sandiwara” maibe atu haree ho matan rasik ho dadus primer iha Senior Management Terseira Mandatu Komisariu CAC nian liman kona-ba kondisaun real povu Passabe nian.

“CAC nian interse mai iha RAEOA elem de atu koalia ba malu husi fuan ba fuan ho servidor povu sira iha RAEOA! Hakarak atu hare’e ho matan rasik kondisaun real povu nian iha goja orsamentu boot aloka mai iha RAEOA iha tinan 8 nian laran. Hau hare’e ho matan mudansa fiziku infra-estrutura konsentra deit iha Pante Makassar maibe Estrada mai iha Passabe at tebes. Tamba sa la iha mudansa Estrada enkuantu orsamentu mai iha RAEOA boot tebes kompara ho munisipius seluk? Ahi mos ohin hau hare’e sei piska-piska iha Passabe,” Komisariu Sergio kestiona durante sorumutu.

RAEOA ne’ebé hetan tratamentu special husi governu sentral hahu husi tinan 2014 too tinan 2022, progresu infra-estrutura fiziku konsentra deit iha kapital RAEOA Pante Makassar maibe ho OGE montante boot kada tinan RAEOA goja seidauk ba too iha PA seluk; Oesilo, Passabe no Nitibe.

Komisariu Sergio afirma ba lider principal PA Passabe durante sorumutu ohin katak Senior Management CAC ho estrutura Espesialista Anti-Korrupsaun (EAK) iha RAEOA mai too nivel postu administrative atu haree ho matan rasik hodi hetan verdade no faktus ne’ebé RAEOA goja nudar munisipiu special.

Nudar munisipiu special tuir Konstituisaun RDTL ne’ebe governu sentral Dili aloka $80 miliaun annualmente maibe sei iha realidade ne’ebé ekipa CAC hetan sei iha injustisa kompara ho munisipiu 12 seluk.

Orsamentu boot governu sentral aloka mai iha RAEOA hahu iha tinan 2015 maibe povu Oecusse foin goja elektrisidade maibe ba Estrada no dezenvolvimentu ekonomia povu nian barak mak sei moris miseria laran tamba estradas seidauk diak atu fasilita populasaun Passabe bele faan sira ninian produtu agrikula ba iha kapital RAEOA Pante Makassar ne’ebé hetan dezenvolvimentu fiziku signifikativu.

“Ohin hau mai iha Oecusse no lao too mai iha PA Passabe hodi hemu café hamutuk ho autoridade sira maibe wainhira jere povu nian osan hau tau aas liu hau ninian sentiment nasionalismu hodi defende buat ne’ebé ba povu nian prosperiedade iha jere orsamentu povu nian. Se Senhor Administrador Passabe mak komete irregularidades iha jere orsamentu povu nian! CAC sei firmi kriminaliza senhor Administrativu maske ohin loron ita hemu café hamutuk,” Katak Komisariu Adjunto.

Iha fatin hanesan Komisariu Adjunto Luis de Oliveira Sampaio ba lider PA Passabe hateten orsamentu boot ne’ebé governu sentral aloka mai iha RAEOA boot tebes maibe populasaun Oecusse seidauk goja orsamentu boot ne’ebé aloka mai iha RAEOA kompara ho munisipius seluk.

Faktus ne’ebé delegasaun hetan iha terenu liu-liu kondisaun estrada husi PA Passabe ba Pante Makassar at tebes la iha mudansa hafoin tinan 22 Timor-Leste ukun rasik-an.

“Ida ne’e la refleta realidade orsamentu boot tebes ne’ebé governu aloka mai iha RAEOA iha tinan ualu (8) nian laran,” Katak Komisariu Adjunto Luis Sampaio. (*)