CAC Konvida SEKoop, Fó Atensaun Kona-ba Implementasaun Programa CB

CAC Konvida SEKoop, Fó Atensaun Kona-ba Implementasaun Programa CB

Comissão Anti-Corrupção (CAC) liu husi Diresaun Prevensaun no Sensibilizasaun ne’ebe mak Komisariu Adjuntu Luis Sampaio lidera akompaña ho Estrutura Espesialista Anti-Korrupsaun (EAC) Kinta-Feira (2/3) ne’e konvida ekipa implementadór Programa Cesta Bázika (CB) Sekretariu Estadu Kooperativa (SECoop) hala’o sorumutu aprezentasaun relatóriu deskobrimentu programa CB ba Daruak nian iha CAC Vila Verde Dili.

CAC konvida ekipa sira husi SECoop nian mai hala’o sorumutu hodi fó akonsellamentu no fó atensaun makaas ba aktus iregularidade sira ne’ebé CAC deskobre durante iha distribuisaun produtu CB iha terenu (munisipiu 12).

CAC aprezenta ba implementador CB konaba deskobrimentu sira ne’ebé deskobre iha terenu revela inkomprimentu lubuk ida ba knaar sira tuir dekretu lei nú 10/2022- Medida Reforsu Programa Sesta-Bázika nian.

CAC deskobre inkomprimentu sira hanesan, preparasaun dadus benefisiariu sira no eskluisaun ba lista elizivel sira; [orgaun titular, ex-titular sira, kargus sira no membrus uma-kain rendimentu mensal ($500.00+)]; Sekretariadu Tékniku la prepara prosedimentus/Mata-dalan sira sesta-bázika nian no garantia uniformizasaun prosedimentu sira, la prepara lista final benefisiariu sesta-bázika nian; Fó enfaze ba produtu lokal, bele rekore ba produtu importadu sira bainhira produtu lokal la eziste ka la disponivel ona iha merkadu lokál.

CAC deskobre liu tan deskrisionáriu sira relasiona ho menus kontrolu husi ekipa inspesaun iha terrenu maske empreza sira viola klaramente klauzula sira iha kontratu ne’ebé establesidu; laiha uniformizasaun ba presu sasan ho nia kuantidade hodi hamosu deskrisaun iha tabela kontratu/item tuir kompañia ida-idak nia hakarak; inkumprimentu ba pakotamentu item sira hanesan na’an, produtu lokál barak mai husi estranjeiru, kuantidade sasan latuir kontratu, no distribuisaunn produtu aat ba populasaun sira.

Deskobrimentu CAC nian iha terenu revela mós katak, deskonfia mosu hahalok subornu, deskunfia iha funsionariu balun husu pulsa ka osan ba kompañia sira, diskonfia komapañia nasionál balun fa’an projetu, diskonfia akontese pratika sub-kontratu husi kompañia sira ne’ebé manan projetu.

Iha sorumutu ida ne’e, CAC akonsella no rekomenda pontu lubuk ida ba entidade implementadór programa sesta-bázika nian hodi tau atensaun makaas ba deskobrimentu sira ne’ebé hetan iha baze.

CAC rekomenda ba entidade implementadór atu kuidadu no asegura knaar sira tuir lei haruka, liu-liu kumpre rekezitu sira ba benefisiariu sira nia direitu programa ida ne’e, no evita hahalok sira ne’ebé lori prezuizu ba estadu.

CAC mos rekomenda ba entidade programa sesta bazika atu fo sansaun ba kompana sora ne’ebe la kumpre kontratu nebe estabelse. CAC mós fó atensaun ba sira, iha deskobrimentu sira ne’ebé ikus mai hatudu estadu hetan prezuizu, maka prosesu investigasaun ba krime tenke la’o no sei prosesa tuir dalan ne’ebé iha. Sé mak buka atu halo lakon rekursu estadu nian, ida idak sei responsabiliza ba nia aktus ne’ebé halo, tuir lei nia haruka