Dili, 12 Abril 2022
Comissão Anti Corrupção (CAC) nu’udar autoridade kompetente ne’ebé hatuur iha artigu 28 Lei nú 7/2020- Medida Prevenção Combate Corrupção (MPCC) atu rejista no verifika deklarasun rendimentu bens no interese (DBRI) ka riku-soin. Deklarasaun ne’e kobre husi instituisaun estadu sira tantu instituisaun públiku direta no autonomo sira husi kargu diretor jerál sira to’o nivel kargu xefe departamentu no funsionariu/ajente públiku sira ne’ebé aprovizionamentu no kontratasaun públiku.
Desde Prezidente da Repúblika promulga lei ne’e iha 26 Agostu 2020 no tama iha vigór iha 22 Fevereriu 2021, CAC halo ona ezersiu no eforsu oioin hodi implementa provizaun sira iha lei ne’e, partikularmente relasiona DRBI tuir espiritu lei ne’e.
Iha ámbitu implementasaun lei refere, CAC inisia no dezenvolve ona formulariu arollamentu nian, halo arollamentu ba instituisaun sira ne’ebé sujeita ba rejime deklarasaun rikusoin nian, sensibiliza lei refere ba ajénte públiku sira iha munsipiu 12, minus RAEOA no Atauro. Aleinde ne’e halo servisu no kordenasaun ativu hamutuk ho Tribunál Rekursu no Teknolojia Informasaun no Komunikasaun (TIC Timor, IP) hodi dezenvolve Sistema formulariu Plataforma online DRBI nian, halo esplikasaun Sistema Plataforma online DRBI ba instituisaun sira ne’ebé presta sira nia deklarasaun no kontinua envia no simu formulariu deklarante sira nia deklarasaun rikusoin mai CAC.
Tuir mai CAC hakarak aktualiza dadus no informasaun detallu kona-ba progresu servisu ekipa deklarasaun rendimentu, bens no interese (DRBI) nian hanesan haktuir iha kraik ne’e:
• Dezenvolve formulariu rua (2):
a. CAC konsege dezenvolve ona formulariu arollamentu kompostu husi formulariu arolamentu nível kargu xefia sira no formulariu arolamentu ba funsionariu afetu sira ne’ebé temi iha aliñea u, v, x, y, z no aa husi artigu 29, lei MPCC nian;
b. CAC mós dezenvolve ona formulariu deklarasaun rendimentu, bens no interese (DRBI) nian ho Plataforma online ne’ebé hetan asisténsia tékniku husi TIC Timor IP;
• Ámbitu Sensibilizasaun
Iha ámbitu sensibilizasaun Lei MPCC ninian, CAC konsege sensibiliza ona lei refere ba instituisaun direta no indireta sira kuaze hamutuk atus-ida resin (100 e tál) ho totál partisipante sira hamutuk 2,002 iha munisipiu 12.
Detallu partisipante sira ne’ebé partisipa iha sensibilizasaun ne’e mak hanesan tuir mai ne’e:
a. SEII :21;
b. Timor GAP :102;
c. Prezidensia Repúblika :45;
d. Responsavel rekursu umanu nivel ministeriu sira :284;
e. MOP :186;
f. MNEC :50;
g. SEJD :51;
h. MTCI :80
i. MESC :123;
j. IJE :59;
k. INS :65;
l. Munisipiu Lautem :106;
m. Munisipiu Baucau :95;
n. Munisipiu Viqueque :77;
o. Munisipiu Ainaro :81;
p. Munisipiu Covalima :103;
q. Munisipiu Bobonaro :44;
r. Munisipiu Ermera :116;
s. Munisipiu Aileu :96;
t. Munisipiu Manatuto :83;
u. CCITL :60;
v. Ministeriu Asuntu Kombatente :150;
• Rejistu Deklarante no agregadu familia:
a. Bazeia dadus arolamentu CAC nian to’o fulan-Setembru 2021, CAC arola ona funsionáriu sira ne’ebé haknaar-an iha insitituisaun estadu (direita no indireta) nian hamutuk atus-ida-rua (102);
b. CAC konsege resjitu ajente sira ne’ebé sei sujeitu ba presta deklarasaun tuir Lei refere hamutuk 5,015;
c. Agredau familia hamutuk 17,750.
d. Numeru hirak ne’e sei posivel aumenta iha futuru.
• Esplikasaun Sistema Plataforma online DRBI ba instituisaun sira hamutuk 26.
• Instituisaun sira ne’ebé CAC envia ona formulariu deklarasaun nian hamutuk tolunulu-resin-rua (32) mak hanesan kargu diresaun no xefia sira iha Prezidensia Repúblika, Parlamentu Nasional, MPCM, MAPCOMS, MACLAM, Trade Investment, INCT, IGE, INSS, FDCH, HIV-SIDA, Arquivu no Museum, APORTIL, SERVE, IP, ANC, MPM, MTC, MOP, RTTL-EP, Institutu Bambo, ANAA, MD, BEE TL-EP, EDTL-EP, MPO, ANATL-EP, SEFOPE, IJT, PDHJ, TATOLI-IP, MESCC no AIFAESA-IP;
• Deklarante sira ne’ebé notifikadu atu aprezenta formulariu deklarasaun nian hamutuk atus-sia-walunulu-resin-lima (985); no sira ne’ebé submete ona hamutuk 392 deklarantes husi kargu diresaun no xefia sira hamutuk atus-rua-tolunulu-resin-rua (232);
• Informasaun Adisionál
CAC mós hakarak informa ba públiku katak, CAC dadaun ne’e kontinua atende deklarante sira nia deklarasaun liu husi esplikasaun Sistema Plataforma online nian ba instituisaun sira ne’ebé sujeita ba deklarasaun nian;
CAC mós kontinua atende no fó asisténsia tékniku ba deklarante sira iha edifisiu CAC C iha Vila-Verde kona-ba difikuldade ne’ebé deklarante sira hasoru iha Sistema online refere hodi deklara sira nia rikusoin.
Ekipa CAC ne’ebé responsavel ba servisu rejista no verifika deklarasaun rendimentu bens no interese ne’e sei kontinua disponivel no prontu kualker tempu iha oras servisu nian atu fasilita deklarante sira priense sira nia riku-soin tuir lei haruka.